Nước ối vốn được coi là tấm bình phong để bảo vệ thai nhi khỏi những tác động từ bên ngoài. Thiếu nước ối hay dư ối đều mang đến những mối nguy hiểm riêng cho cả mẹ và thai nhi. Vậy, mẹ bầu bị thiếu nước ối phải làm gì để bảo đảm an toàn cho thai nhi? Câu trả lời sẽ có trong bài viết dưới đây.
Nội dung
Nước ối có nguồn gốc từ đâu?
Từ ngày thứ 12 kể từ sau khi thụ thai thành công, nước ối đã được tạo thành từ ba thành phần chính đó là: thai nhi, màng ối và máu của mẹ. Thiếu nước ối chứng tỏ quá trình phát triển của thai nhi diễn ra không được suôn sẻ.
Vỡ ối báo hiệu chuyển dạ, tức là thai nhi sắp chào đời. Nước ối có ổn định thì quá trình phát triển của thai nhi mới được bảo đảm an toàn. Bởi vì nước ối chính là môi trường dung dịch trong suốt được hình thành ngay sau khi thụ thai, môi trường này tạo ra sự cân bằng giữa mẹ và bé, tránh cho thai nhi không bị nhiễm trùng hay va chạm từ bên ngoài.
Tại sao nước ối lại có liên quan đến bào thai? Vì trong giai đoạn đầu của thai kỳ, da của thai nhi có liên quan mật thiết đến sự tạo thành nước ối và đến khi chất gây xuất hiện trên da bé từ tuần thứ 20 - 28, đường tạo ối mới bị chấm dứt hoàn toàn.
Cột mốc tuần thứ 16 cũng rất quan trọng vì lúc này nguồn nước ối quan trọng nhất là từ đường tiết niệu, bé sẽ bài tiết nước tiểu vào buồng ối từ tuần thứ 16 thai kỳ nên lượng nước ối tăng lên.
Sau tuần 20, nước ối sẽ có nguồn gốc từ khí-phế -quản, do huyết tương của thai nhi được thẩm thấu qua niêm mạc hệ hô hấp của bé. Cũng trong thời điểm này, thai nhi đã bắt đầu nuốt nước ối và nước ối lại được tái hấp thu qua da bé, dây rốn và màng ối. Màng ối bao phủ bánh nhau và dây rốn cũng tiết ra nước ối.
Triệu chứng của mẹ bầu bị thiếu nước ối
- Số đo, chiều cao của tử cung thường thấp hơn và nhỏ hơn so với tuổi thai và còn có chiều hướng đi xuống thấp hơn so với đường chuẩn.
- Thai cử động yếu, khi bác sĩ thực hiện 4 thủ thuật của Leopol còn có cảm giác thấy rõ được các phần thai nhi nằm sát dưới bàn tay mà lại không cảm thấy có nước ối, khó làm động tác di động cho đầu thai nhi.
- Siêu âm có chỉ số nước ối (AFI) thấp, thường ở dưới đường percentile thứ 5 so với tuổi thai hoặc khi tuổi thai đã quá 35 tuần có chỉ số nước ối (AFI) ≤5 cm (trong khi đó tình trạng dư ối sẽ ở AFI sẽ ở mức 12-15 cm), hoặc là buồng ối lớn nhất chỉ có độ cao ≤2.
Siêu âm có chỉ số nước ối (AFI) thấp đáng lo?
Thiếu nước ối - “bức tường rào” bảo vệ thai nhi thì hẳn là điều không tốt. Đó là lý do thai phụ cần đi khám thai định kỳ để biết liệu nước ối của mình đang “đầy hay vơi”. Các cột mốc quan trọng mẹ cần lưu ý của nước ối theo tuần thai như sau:
- - Lượng nước ối đạt 50ml khi thai nhi được khoảng 4 - 8 tuần.
- - Khoảng 350ml nước ối ở tuần thứ 20.
- - Tăng lên 670ml vào tuần thai thứ 25 - 26.
- - Khoảng 800ml khi thai nhi được 32 - 36 tuần.
- - Đạt đến 1.000ml khi thai nhi được 38 tuần.
- - Tuần 40 - 42 của thai kỳ lại giảm xuống còn khoảng 540 - 600ml. Đây là khoảng thời gian mẹ bầu sắp sinh và sẽ có những dấu hiệu chuyển dạ. Do đó, bác sĩ cần nắm được chỉ số nước ối để theo dõi chính xác tình hình sức khỏe của thai nhi.
Nguyên nhân thiếu nước ối ở mẹ bầu
Với những trường hợp đặc biệt, nước ối có thể bị giảm sau 34 tuần, mẹ bầu cần tham vấn ý kiến bác sĩ về khả năng tiến hành mổ lấy thai sớm hơn ngày dự sinh. Bà bầu được coi là thiếu nước ối nếu như ở những cột mốc khám thai nhất định trên, lượng nước ối không đạt đến trong mức an toàn.
Thiếu ối ở những tuần cuối thai kỳ có thể làm tăng tỷ lệ sảy thai, khả năng sinh non lên tới 80%. Trong quá trình chuyển dạ của mẹ bầu, nước ối có vai trò quan trọng giúp mẹ giảm được cơn đau đớn, tránh được nhiễm trùng sau sinh. Thiếu nước ối khiến cho thai ngược đầu (ngôi thai ngược) rất khó khăn để sinh tự nhiên. Có nhiều nguyên nhân khiến nước ối ít, có thể kể đến là do:
- - Các bất thường trong nhiễm sắc thể.
- - Các dị tật bẩm sinh.
- - Thai nhi chậm phát triển, rỉ ối.
- - Các vấn đề xuất phát từ bánh nhau (vôi hóa, nhau tiền đạo).
- - Bà bầu bị các bệnh về cao huyết áp, tiền sản giật, tiểu đường,...
- - Bà bầu bị thiểu ối vô căn (thiếu ối không rõ nguyên nhân).
Nước ối ít có sao không?
Nếu bị thiếu ối sớm ngay từ tam cá nguyệt thứ hai thì sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bình thường của thai nhi. Hậu quả có thể tiên lượng trước như: suy hô hấp, xơ cứng các khớp, trật khớp háng bẩm sinh, tay chân bị khoèo do không cử động tốt được từ trong buồng tử cung quá ít nước ối,...
Nếu bị thiếu ối ở 3 tháng cuối thai kỳ, dù đã kéo dài hơn ở những tháng ở giữa nhưng những di chứng do chứng thiếu ối cũng vẫn gây ra những hậu quả rất đáng tiếc cho thai nhi: xơ cứng khớp, suy hô hấp, tay chân khoèo, chèn ép dây rốn, bé rất dễ bị suy thai và không xoay chỉnh được ngôi thai.
Do đó, có thể có những ngôi thai bất thường gây đẻ khó. Thiếu ối cũng có thể khiến mẹ bầu bị vỡ ối sớm. Bác sĩ sẽ xem xét các nguy cơ bị nhiễm trùng ối và tình trạng sức khỏe của thai nhi để quyết định xem có nên can thiệp để kích thích sinh sớm hay không.
Thiếu nước ối gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe cả mẹ và con
Uống gì để tăng nước ối?
Con đường ăn uống là cách nhanh nhất giúp mẹ bầu khắc phục được tình trạng thiếu ối trong thai kỳ. Mẹ bầu đừng quên:
- Thiếu nước ối phải làm sao? Đừng quên nước mía: Không chỉ là thức uống giải khát, nước mía còn giúp thai nhi tăng cân nhanh hơn trong những tháng cuối thai kỳ, đồng thời trị thiếu ối, giảm ốm nghén rất hiệu quả. Nước mía giúp bổ sung các loại vitamin A, B, C, canxi, magie, kali, sắt và gần 30 axit hữu cơ khác. Lời khuyên cho mẹ bầu bị thiếu ối là mỗi ngày nên uống một ly nước mía.
- Nước ối ít nên uống gì? Nước dừa là lựa chọn hoàn hảo: Để mực nước ối cán mốc “chuẩn” nhanh nhất, mẹ đừng quên bổ sung thêm nước dừa vào thực đơn hằng ngày. Trong nước dừa có chứa đường, muối, clorua, kali, magie, protein,… có thể giúp mẹ ổn định huyết áp và ngăn ngừa được những biến chứng sản khoa nguy hiểm.
- Cách làm tăng nước ối từ các loại nước ép trái cây: Vô vàn các loại trái cây theo mùa sẵn sàng phục vụ mẹ bầu. Nước ép táo, ổi, cam, quýt, dâu,… luôn là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất cần thiết cho cả 2 mẹ con, đồng thời cung cấp chất xơ và gia tăng lượng nước ối trong thai kỳ.
- Nước ối ít phải làm sao? Hãy uống nước đun sôi để nguội: Nước lọc vẫn là nguồn cấp nước ối quan trọng nhất trong thai kỳ. Hàng ngày, mẹ bầu nên uống khoảng 2,5 - 3 lít nước tùy theo lượng mồ hôi thoát ra.
- Uống sữa là một cách làm tăng nước ối: Trong sữa có chứa nhiều calo, chất béo và hàm lượng đường cần thiết. Mẹ bầu nên chọn các loại sữa được làm từ thực vật như sữa đậu nành hoặc các loại sữa tươi từ động vật (bò, dê,...) đã qua tiệt trùng để tăng nước ối một cách hiệu quả.
Một số cách khác để khắc phục tình trạng thiếu nước ối ở mẹ bầu
Cùng với các loại nước uống thì có một vài cách khác cũng giúp mẹ bầu cải thiện tình trạng thiếu ối:
- Vận động nhiều hơn là cách tăng nước ối hiệu quả: Các chuyên gia sản khoa đưa ra lời khuyên cho mẹ bầu bị thiếu nước ối nên vận động ít nhất từ 30 - 45 phút mỗi ngày. Chỉ là những bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, thiền, yoga cũng sẽ giúp mẹ bầu tăng lưu lượng tuần hoàn máu trong tử cung, nhau thai. Và đây cũng là cách để tăng chỉ số chất lỏng trong túi ối do thai nhi đi tiểu ra sau đó.
- Nằm nghiêng sang trái: Tư thế nằm ngủ tốt nhất đối với mẹ bầu là nằm nghiêng về phía bên trái. Khi nằm ngủ ở tư thế này, lưu lượng máu từ cơ thể mẹ sẽ đi qua các mạch máu ở tử cung để đến thai nhi một cách nhanh chóng hơn. Khi máu được vận chuyển thông suốt, đều đặn thì chỉ số nước ối cũng sẽ tăng lên.
- Ăn các loại trái cây chứa lượng nước lớn: Một cách tuyệt vời nữa để giúp mẹ bầu tăng lượng nước ối trong cơ thể đồng thời cũng giúp cho thai nhi được bổ sung dưỡng chất, đó là ăn những loại trái cây, rau quả có hàm lượng nước cao. Những loại trái cây có chứa lượng nước cao bao gồm:
- Các loại rau: củ cải (95,3%), ớt xanh (93,9%), súp lơ (92,1%), dưa chuột (96,7% nước), rau bina (91,4%), rau diếp (95,6%), cần tây (95,4%), bông cải xanh (90,7%) và cà rốt bao tử (90,4%).
- Trái cây: dưa hấu (chiếm 91,5% là nước), bưởi (90.5%), cà chua (94,5%), khế ngọt (91,4%), dâu tây (91,0%) và dưa vàng (90,2%).
- Thăm khám bác sĩ thường xuyên: Đây là cách hiệu quả nhất để giúp cho mẹ và bé cùng được an toàn. Mẹ có thể sử dụng những biện pháp can thiệp y tế như tiêm nước ối, truyền tĩnh mạch hoặc đặt ống truyền ối,… nhờ vào sự tư vấn, hỗ trợ của bác sĩ.
Thăm khám thường xuyên để giúp cho mẹ và bé cùng được an toàn
Kết luận
Trên đây là những cách giúp mẹ bầu tăng lượng nước ối trong thai kỳ một cách nhanh chóng và hiệu quả nhất. Bởi lẽ, thiếu ối gây ra những hậu quả nặng nề cho thai nhi cũng như gây tâm lý hoang mang, hoảng sợ cho thai phụ.
Điều quan trọng mẹ bầu cần nhớ là phải khám thai theo đúng lịch hẹn của bác sĩ để biết rõ mẹ cần phải làm gì ngay thời điểm bị thiếu nước ối. Tránh tình trạng lơ là, chủ quan, gây ra những hậu quả không đáng có, mẹ nhé!
Xem thêm:
Chỉ Số Nước Ối AFI Là Gì? Bảng Chỉ Số Nước Ối Theo Tuần Thai Đầy Đủ
Nguồn tham khảo
- https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/lam-gi-khi-me-bau-bi-thieu-oi/
- https://www.marrybaby.vn/suc-khoe-dinh-duong/nuoc-oi-it-phai-lam-sao
- https://www.healthline.com/health/pregnancy/how-to-increase-amniotic-fluid#treatments
